Sắc màu ẩm thực Điện Biên

Đến Điện Biên, bất kỳ ai cũng muốn thưởng thức món ăn truyền thống của cộng đồng các dân tộc. Dù là các món thịt, cá ướp mắc khén nướng hay món cơm nếp, bánh dày dẻo thơm, rêu suối ngọt lừ… mỗi món ăn đều có vị đặc trưng rất đặc sắc.

Xem thêm: 7 điểm du lịch hấp dẫn ở Điện Biên

Đậm đà nếp nương

Kết tinh từ những mảnh đất màu mỡ của núi rừng Tây Bắc, lúa nếp nương Điện Biên mang trong mình vị dẻo và hương  thơm rất khó quên. Gạo nếp thơm từ khi lúa vừa trổ đòng, kết hạt cho đến lúc chín vàng trên nương. Thơm đến nỗi, chỉ cần một cơn gió thoảng qua cũng đủ đưa mùi hương ấy bay xa, làm náo nức cả bản làng.

Xem thêm: Món ngon tại Sapa

Là đặc sản trứ danh của miền Tây Bắc, cây lúa nếp lớn lên từ những mạch nước ngầm ngọt lịm, hít trọn cái không khí tinh sạch nơi rẻo cao. Gạo nếp Điện Biên có hạt mẩy, dài, khi đồ xôi, tuy không kết dính và nở như các loại nếp thường nhưng lúc ăn vào, mới cảm nhận được vị ngọt, sự dẻo thơm trong hạt gạo.

Người Thái thường đồ xôi bằng chõ gỗ đặc biệt và phải qua hai lần đồ thì xôi mới dẻo thơm. Xôi chín bằng hơi, mềm, dẻo nhưng không dính tay rồi được đựng vào ép khẩu hoặc giỏ cơm đậy kín, cho xôi dẻo lâu. Từng vốc xôi căng mẩy, hạt đều tăm tắp mà khi xòe tay ra vẫn không bị dính. Hít hà cái hương thơm đặc trưng của núi rừng, rồi dùng kèm với thịt nướng, cá nướng… thực khách mới thưởng thức được đúng hương vị của núi rừng Tây Bắc.

Bánh dày dẻo thơm

Mang biểu tượng của quả đất tròn, bánh dày không thể thiếu trong những dịp trọng đại của người Mông ở Điện Biên. Đồng bào cẩn thận chọn loại nếp nương chính gốc, được gieo tại vùng cao mới có đủ độ dẻo thơm để làm bánh. Thứ nếp này được giã thủ công, phơi sấy vừa đủ nhiệt để vẫn giữ lớp màng mịn bên ngoài làm tăng hương thơm.

Xem thêm: Những món ăn nổi tiếng từ côn trùng ở Việt Nam

Nếp được đồ chín, khói vẫn bốc nghi ngút thì mang ra cối giã nhuyễn. Mỗi mẻ khoảng 10 kg cơm, do những thanh niên khỏe mạnh trong làng đảm nhiệm. Cối giã bánh làm bằng thân cây gỗ chắc, có mùi thơm và khoét rỗng ruột. Cơm càng giã kỹ càng dẻo, tạo thành bột trắng mịn, quyện lấy nhau. Những cuộn xôi mịn màng, trắng ngần, còn nóng hổi được những người phụ nữ vo tròn, gói vào lá dong rừng đã rửa sạch bằng nước suối đầu nguồn.

Màu trắng ngần của miếng bánh nổi bật nên nền màu xanh của lá thật khiến người ta phải thòm thèm. Bánh dày làm công phu nên để được lâu. Dù nướng trên than hồng, chấm với mật ong hoặc ăn cùng với chả đều rất ngon.

Đặc sắc các món nướng

Người Thái gọi chung các món nướng là “lam nhọ”, “lam” nghĩa nướng, còn “nhọ” là nhừ. Đây là món ăn truyền thống của đồng bào, thường có mặt trong những bữa tiệc đãi khách hay bữa cơm ngày lễ Tết. Người ta thái miếng thịt, ướp các gia vị đặc trưng của núi rừng rồi dùng xiên hoặc kẹp tre tươi đặt lên than hồng. Còn một cách khách nữa là băm nhỏ thịt, trộn chung với trứng, gói lại bằng lá chuối, lá dong, rồi nướng trên than đỏ hoặc vùi tro nóng.

Cá nướng, hay còn gọi là ‘pỉnh tộp” lại dùng những con cá chép, trôi, trắm… mổ lưng, xoa muối rồi tẩm ớt tươi, mắc khén, để ngấm gia vị rồi đặt lên than hồng. Cá chín có vị thơm hấp dẫn bởi đã thấm đẫm các hạt gia vị độc đáo của núi rừng. Người Thái còn chế biến ra món cá hun khói... rất độc đáo. Họ thường để cá sấy trong bếp phòng khi có khách đến chỉ cần mang cá nướng lại là đã có mồi ngon để uống rượu trong khi chờ chế biến món tiếp theo.

Ngọt thanh rêu đá

Rêu có màu xanh lục, bám vào những tảng đá chìm trong khe suối. Để làm sạch rêu, đồng bào vừa đập vừa rũ rêu trong làn nước chảy sau đó mang về nhà dùng tươi hoặc phơi khô. Từng cọng rêu dài miên man, vừa mịn vừa mát ấy thường chỉ dành khoản đãi khách quý trong các đại tiệc.

Ngon nhất là món rêu nướng, trộn cùng hạt sẻn, hạt dổi, hạt mắc khén cùng ớt, tỏi, gừng, củ sả, lá chanh, rồi thêm ít thịt mỡ rồi bọc trong lá dong, mang đi vùi tro ấm. Khi nào lá dong cháy sém thì lấy ra hơ cả gói trên than hoa. Lá dong cháy đến lớp trong cùng, mỡ và nước rêu chảy ra thì bày ra đĩa. Mùi mắc khén, hạt sẻn và các gia vị bay lên ngào ngạt nhưng vẫn không át được cái vị thanh mát đặc trưng của rêu... Đây quả thực là món ăn  vô cùng đặc sắc của người Thái.

Món “cay pỉnh” cũng thú vị không kém khi gói rêu bằng lá chanh, lá lốt nướng giòn rồi rán lại lần nữa với mỡ. Rêu luộc lại có vị ngọt mát rất lạ. Bà con dân tộc còn rán rêu, làm bánh mọc với nhân là rêu suối hay đồ băm nhỏ rêu với thịt gà cho vào chõ đồ lên béo ngậy, thơm dịu. Theo người bản xứ, rêu giúp lưu thông khí huyết, giải độc, giải nhiệt và chống cao huyết áp, sốt rét, sơn lam chướng khí…

Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Sapa

(Tổng hợp)

Món ngon tại Sapa

Món ngon dâng vua trong câu chuyện Trạng Quỳnh thủa nào hóa ra có thật và với dân nhậu trên vùng cao, cải mầm đá ở Sapa là món ngon đệ nhất. Một lần du lịch Sapa mà bạn chưa được thưởng thức thì thật tiếc.

Cải mầm đá

Món cải mầm đá không được bán nhiều tại thị trấn sương mù này vì loại hiếm, mọc trên đỉnh núi đá cao và chỉ phát triển vào mùa lạnh. Vào cuối năm, khoảng từ tháng 11 đến tháng 3 dương lịch là mùa cải mầm đá, món ngon không phải ai cũng biết nhưng đã một lần thưởng thức sẽ muốn ăn thêm và mua về.

Cải mầm đá với màu xanh non, là một trong những món cải 'độc' của đất Sapa. Ảnh: Quankien.

Gọi là cải mầm đá hoàn toàn không liên quan đến chuyện Trạng Quỳnh mà bởi rau có hình dáng giống như rau cải ngồng nhưng to với nhiều nhánh mọc xung quanh như hình tháp nhọn, tươi non mơn mởn. Thời tiết càng lạnh, mầm đá càng ngọt càng ngon hơn. Tên mầm đá khiến người ăn liên tưởng đến một món ăn phải chờ lâu và cứng, nhưng chế biến món này thực ra chỉ cần sơ sẩy vài giây sẽ rất dễ bị nhũn.

Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Sapa

Món ngon mầm đá

Cải mầm đá vừa là thức ăn vừa là vị thuốc bồi bổ xương khớp, có tác dụng giã rượu. Dân đi núi thường ăn món ăn này để hồi phục sức khỏe. Vị cải ăn khá giống cải ngồng bán ngoài chợ, nhưng mềm và ngọt hơn.

Mầm đá luộc chấm xì dầu trứng rất ngọt. Ảnh: Quankien.

Nhưng xào cải mầm đá mới được nhiều người ưa chuộng, nhất là xào với thịt trâu. Khi luộc, vị ngọt của cải tiết ra nước, nhưng khi xào, vị ngọt ấy ngấm ngược vào thịt trâu. Khi xào chỉ cần tuân thủ theo lối ăn “sần sật, giòn giòn chín tới” của cải mầm đá là đã có một món ăn thật tuyệt. Vì vậy, khi xào lửa phải vừa, tay đảo nhanh, liên tục. Cải mầm đá đặc biệt xào với mỡ lợn ngon hơn hẳn với dầu ăn. Miếng cải xanh non bóng mỡ, ăn không ngấy ngán mà ngọt lịm, càng ăn càng thích thú.Cách chế biến cải mầm đá phổ biến nhất là luộc, nhưng thực ra chỉ cần nhúng sơ qua là các ngồng cải đã có thể ăn được. Cải mầm đá có thể chấm với nước mắm trứng hoặc với vừng lạc. Đây là cách chế biến quen thuộc của những người thích thưởng thức hương vị thuần khiết nhất của món cải.

Mầm đá, ngon đến miếng cuối cùng. Ảnh: Quankien.

Ai lên Sapa chắc hẳn đã nghe danh “Sapa đệ nhất món” mà dân nhậu vẫn từng đồn đại và đó chính là cải mầm đá xào. Nếu đã lên đến mảnh đất này, ngoài các món ngon như su su, cá hồi, cải mèo, gà đồi, đừng bỏ qua một lần nếm thử món ngon lạ miệng có cái tên đặc biệt này.

Ngoài ra khi bạn lên Sapa cũng nên tìm hiểu về Những lưu ý khi đến Sapa đã được chúng tôi cập nhật trước
.

8 món ngon nên thưởng thức khi đi du lịch Sapa

Du khách đến Sapa để được tận mắt ngắm nhìn những khung cảnh đẹp như mơ của mây, núi, rừng, ruộng bậc thang nhưng cũng không bỏ lỡ cơ hội nếm hết các đặc sản ẩm thực tuyệt vời của phố núi. Danh sách đặc sản ở Sapa, Lào Cai rất dài, ở đây chỉ xin giới thiệu 8 món đặc sắc nhất như sau:

1. Rau tươi xứ lạnh

Trên nền khí hậu se lạnh, Sapa là xứ sở của các loại rau đặc trưng vùng ôn đới như súp lơ trắng, hoa lơ xanh, củ cải đỏ, su su, ngồng tỏi, ngồng cải… Rau trồng tại Sapa khi ăn có vị ngon đặc biệt, ngọt mềm hấp dẫn. Các món rau nổi tiếng nhất ở Sapa gồm: Su su luộc chấm muối vừng, ngồng cải xào tỏi, lẩu gà ăn với các loại rau…

Ảnh: Internet

2. Cá hồi, cá tầm tươi

Ảnh: Internet

Khác với cá hồi, cá tầm nhập khẩu thường hơi béo, cá nước lạnh nuôi ở Sa Pa thịt chắc, thớ săn, không có mỡ. Trong cái lạnh Sa Pa, một nồi lẩu cá hồi/cá tầm nóng hổi ăn cũng các loại rau tươi roi rói, thực khách không nhớ suốt đời mới là chuyện lạ. Cá hồi hoặc cá tầm cũng có thể thái lát thật mỏng để trộn gỏi, nướng…

3. Lợn cắp nách

Ảnh: Internet

Đây là giống lợn của người Mông bản địa nuôi theo kiểu thả rông, thỉnh thoảng đồng bào tóm một con kẹp vào… nách, đem ra chợ bán nên được gọi là lợn cắp nách. Một chú “lợn cắp nách” trưởng thành cũng chỉ nặng 4 – 5 kg. Lợn được làm sạch, tẩm ướp rồi để nguyên con mà nướng hoặc quay. Miếng thịt mỏng tang, từ ngoài vào trong chỉ có một lớp bì ròn tan, rồi đến một lớp thịt nạc thật mềm, ngọt lịm, dày không đến 2 cm; và trong cùng là xương, thường là cũng rất nhỏ và mềm, ăn được luôn nếu không phải là xương ống. Thịt “lợn cắp nách” nhâm nhi với rượu táo mèo Sa Pa, nhậu xuyên đêm chưa chán.

4. Các món nướng

Ảnh: Internet

Có thể cũng bởi khí hậu lạnh nên ở Sapa, gi gỉ gì gi cái gì cũng được đem ra để… nướng. Từ trứng gà, trứng vịt, thịt xiên, rau cải quấn thịt, cơm lam, chân cánh gà tới ngô, khoai và nhiều món đặc biệt, do chính người dân Sapa tự nghĩ ra. Vào buổi tối se lạnh, khu đồ nướng là nơi thu hút đông khách du lịch nhất vì không gian quán ấm áp và những món ăn ngon miệng phù hợp với thời tiết lành lạnh ở phố núi.

5. Cá suối

Ảnh: Internet

Cá suối có nhiều loại và điều đáng nói là không hề có vị tanh. Ăn cá suối chỉ việc nướng chín trên than củi, rồi ăn nóng ngay hoặc nướng qua, đem rán ròn rồi chiên với nước sốt cà chua cùng gia vị bột cà ri, bột hồ tiêu là trên mâm cơm đã có một món ăn ngon lành.

6. Nấm hương

Ảnh: Internet

Vào chợ Sa Pa bất kỳ mùa nào, bạn cũng được mời mua nấm hương khô, là đặc sản của núi rừng Sa Pa giá khoảng 50.000 VND/0,5 kg. Nấm khô ngâm qua nước, sẽ nở ra mà vẫn giữ nguyên mùi hương của đất núi, phong vị của cây rừng. Là người sành ăn, bạn có thể yêu cầu nhà hàng cho ăn món chân nấm xào thịt hoặc một số món ăn từ nấm rất hấp dẫn.

7. Thắng cố

Ảnh: Internet

Với những người dân tộc, thắng cố thường nấu chung các loại thịt trâu, bò, lợn… Thắng cố ngon cần đến 27 loại gia vị khác nhau như quế, hồi, thảo quả, lá thơm… Các loại rau rừng là phần quan trọng thứ hai của món thắng cố. Thật khó diễn tả hương vị đặc biệt, vừa ngọt lừ, béo ngậy, vừa đậm đà, thơm phức của món đặc sản này. Không gì thú vị bằng ngồi bên chảo thắng cố sôi sùng sục, vừa ăn vừa nhâm nhi chén rượu ngô, cảm thấy ấm áp hơn trong khí lạnh, gió núi tê buốt… Quán thắng cố nổi tiếng ở Sapa là thắng cố Mã Lệ, chuyên thắng cố ngựa; quán thắng cố A Quỳnh: 015 Thạch sơn, Sapa.

8. Gà đen Sapa

Ảnh: Internet

Gà ác rất nhỏ tầm 1,2kg/con có “làn da” đen sì, ai mới nhìn lần đầu thì hơi … ghê. Gà ác có thể chế thành nhiều món nhưng khoái khẩu nhất là gà ác nướng mật ong. Gà ác nướng xong còn nóng hổi vừa thổi vừa ăn với lá bạc hà chấm muối tiêu chanh là chuẩn luôn. Bất kì du khách nào đến đây mà chưa ăn món này thì chuyến đi Sapa của họ chắc chắn sẽ không thể gọi là hoàn hảo được.

Ngoài ra, ở Sapa, Lào Cai có những đặc sản như: mận hậu Bắc Hà có vỏ màu xanh, nấm chân chim Bắc Hà, thịt rừng của người Nùng Dín, rượu Bắc Hà, rượu San Lùng, cuốn sủi, bột ngô hấp, rau thơm, bánh ngô “Páu pó cừ”, bánh đao “Páu cò”, bánh dầy “Páu plậu”, đậu xị “Tẩu lư”, măng chua “chua cau”, thịt sấy “Khăng gai”, nhái nấu rau “ua gai ờ ráu áu”, xúc xích lơn hong khói…

Địa chỉ một số nhà hàng tại Sapa:

• Nhà hàng Anh Dũng Sapa: 69 phố Xuân Viên, thị trấn Sapa – gần bến xe
• Nhà hàng Hoa Đào Sapa: 33 Phố Xuân Viên, thị trấn Sapa (giá cao hơn Anh Dũng nhưng đầy đặn hơn)
• Nhà hàng Chapa: 40 Cầu Mây, thị trấn Sapa
• Nhà hàng Lotus (Anh Đào): 34 Cầu Mây, thị trấn
• Khu phố đồ nướng bên hông Nhà thờ đá Sapa, hướng đường đi lên núi Hàm Rồng